"Kiedy Simon i ja kręciliśmy pierwszy film w Donbasie – "Odległe szczekanie psów" o 9-letnim Olegu, który mieszka z babcią blisko frontu, pomyśleliśmy: jak dobrze, że chłopiec ma bliską osobę, która go chroni i pomaga mu przetrwać tę wojnę. Wtedy Simon pomyślał o innych dzieciach, które jak w takich warunkach dorastają bez rodziców ani innych bliskich krewnych? Wtedy zdecydowaliśmy się nakręcić film o dzieciach mieszkających w internatach lub schroniskach na Donbasie – mówi Azad Safarov, drugi reżyser i producent dokumentu. Ekipa długo starała się o pozwolenie na kręcenie w takich placówkach. Przez około cztery miesiące pukali do różnych władz, ale ówczesny szef obwodu donieckiego się nie zgadzał.
Wkrótce poznali obrończynię praw człowieka Olenę Rozwadowską. Kobieta poradziła im kontakt z Łysyczanowskim Ośrodkiem Rehabilitacji Społeczno-Psychologicznej Dzieci i pomogła wszystko zorganizować. W ośrodku przebywało około 25 dzieci, z czego 97 proc. — z rodzin dysfunkcyjnych (rodzice nadużywający alkoholu, zażywający narkotyki). Dzieci mogą przebywać w ośrodku do 9 miesięcy. W tym czasie rodzice albo zmieniają swoje zachowanie, albo dzieci trafiają do internatów lub rodzin zastępczych. Te 9 miesięcy to czas, kiedy dziecko siedzi i czeka na decyzję dotyczącą swojego życia. Według Azada, ideą filmu jest pokazanie trudnych losów dzieci i tego, jak pedagodzy pomagają im przetrwać ten trudny okres.
"To czas, kiedy dzieci tak naprawdę przeżywają dwie wojny – zewnętrzną wojnę Rosji z Ukrainą i wewnętrzną wojnę rodzinną" – mówi Azad. — W sumie nagraliśmy prawie 250 godzin, około 10 historii. Ale film zawierał trzy pełnometrażowe historie. Wybraliśmy najbardziej obrazowe historie, które pokazują, jak trudno jest tym dzieciom w wieku zaledwie od 8 do 14 lat. W filmie pojawiają się też dzieci, które mają zaledwie 2-3 lata".
Margarita Burłucka, nauczycielka i uczestniczka filmu, pracuje w ośrodku od prawie 25 lat. - W filmie jest taki moment, kiedy jeden z bohaterów, Kolia, dzwoni do swojej matki – mówi 60-letnia Margarita Burłucka. - Dzwoni w jednym tygodniu, dzwoni w innym. Matka nieustannie obiecuje synowi, że przyjdzie, ale nigdy tego nie robi. Chłopiec z niepokojem reaguje na każde pukanie do drzwi, za każdym razem, gdy myśli, że w końcu przyszła. Ciągle wygląda przez okno... To nie tylko materiał filmowy. To są realia. I są one bardzo bolesne - dodaje.
Nazwę "Dom z drzazg" wymyślił duński reżyser filmowy. - Każde życie dziecka w tym ośrodku jest jak mały kawałek drewna, to połamane losy próbujące skleić się w jedną całość. To dom dramatu, tragedii, trudnych losów – wyjaśnia Azad Safarov.
Reżyser wspomina chwile, które zrobiły na nim największe wrażenie. "Jeśli dziecko opuszcza schronisko i wraca do rodziców lub znajduje nową, dobrą rodzinę, wszyscy piszą radosne liściki – mówi Azad. — Jak dziecko trafia do internatu, to wszyscy płaczą i przytulają się... Pamiętam moment, kiedy jeden chłopiec żegnał się z kolegą. Płakali, a razem z nimi - nawet Simon i ja.
Zdarzało się, że dzieci podchodziły do ??mnie i pytały: "Chcą mnie zabrać do rodziny zastępczej, mam iść czy nie? Bo jeśli pójdę, moi rodzice uznają mnie za zdrajcę". - Wyobraź sobie: małe dziecko martwi się uczuciami rodziców alkoholików. Ciężko słuchać, jak dzieci dyskutują między sobą, jak tata bił mamę, jak tata dźgał mamę, a potem przyszedł z szampanem, przeprosił, a ona mu wybaczyła - dodaje.
W pierwszym dniu wojny na pełną skalę dzieci z ośrodka zostały wywiezione na bezpieczniejsze tereny. Obecnie większość z nich przebywa za granicą.
– Dzieci wiedzą o nominacji filmu do Oscara i bardzo się cieszą – mówi Azad. — Przyznaję, nie pokazaliśmy im całego filmu. Zmontowano dla nich wersję dla dzieci — wycięto wszystkie smutne ujęcia i zostawiono tylko szczęśliwe momenty, w których bawią się, skaczą, żartują. I pokażemy im wersję dla dorosłych, kiedy skończą 18 lat - dodaje.
