"Згідно з визначенням Державного департаменту США, країна-спонсор тероризму – це держава, яка неодноразово надавала підтримку актам міжнародного тероризму, – каже Станіслав Желіховський, кандидат політичних наук, провідний фахівець Дипломатичної академії України імені Геннадія Удовенка при МЗС. – Вперше такий список було створено ще у 1979 році. З того часу документ складають щорічно. Американські сенатори закликають росії надати цей статус, спираючись на декілька факторів. Зокрема, уряд цієї країни заохочував і продовжує здійснювати акти міжнародного тероризму проти політичних опонентів та держав. Росія вчиняла акти терору під час Чеченських воєн і конфлікту в Сирії. Теперішня фаза війни в Україні вкотре продемонструвала, що росія
здійснює напади на цивільні об’єкти, знищує критичну інфраструктуру тощо".
– Що цей статус дає на практиці?
– Статус країни-спонсора тероризму передбачає заборону на постачання зброї і товарів подвійного призначення, заборону на економічну допомогу, накладання ряду обмежень, в тому числі фінансових, – додає політичний експерт Олександр Леонов. – Дуже промовистими є назви країн, які мають цей статус: Сирія, Іран, КНДР і Судан. Фактично, це країни-вигнанці, які були помічені у допомозі терористам чи здійснювали ці акти. І дуже скоро росія може стати однією з них.
З країнами, які отримали статус спонсора тероризму, припиняють співпрацю усі цивілізовані країни. Країни чи компанії, які захочуть співпрацювати зі спонсором
тероризму розуміють, що вони можуть потрапити під фінансовий моніторинг всіх транзакцій з цією країною. А це може суттєво вдарити по іміджу країни чи компанії.
– Чому росії досі не присвоїли такий статус?
С. Желіховський:
– Спроба сенаторів подати заявку Держдепу США на присвоєння росії цього статусу вже не перша. Це ставалося після "Справи Скрипалів", а пізніше історії з Навальним. Проте раніше схвалення цієї пропозиції не було, адже росія відігравала немалу роль на міжнародній арені, вона входить у низку престижних організацій. Більше того, США намагалися не загострювати стосунки з росією, проте нещодавні її дії, зокрема напади на цивільні об’єкти України, дають усі підстави до присвоєння їй цього статусу.
Анастасія КОВАЛЬ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Po tragicznych w skutkach atakach rakietowych na obiekty cywilne w ukraińskich miastach nasiliły się wezwania do uznania Federacji Rosyjskiej za sponsora terroryzmu. Jaką decyzję w tej sprawie podejmie administracja prezydenta USA?
Niedawno Komisja Stosunków Międzynarodowych Senatu USA poparła rezolucję wzywającą Departament Stanu do uznania Rosji za państwo sponsorujące terroryzm. Teraz, aby dokument nabrał mocy prawnej, musi zostać zatwierdzony przez prezydenta USA Joe Bidena. Jeśli Biden podejmie taką decyzję, Rosja będzie mieć duże kłopoty.
Zgodnie z definicją Departamentu Stanu USA sponsorem terroryzmu jest państwo, które wielokrotnie wspierało akty międzynarodowego terroryzmu – mówi Stanisław Żelichowski, pofesor nauk politycznych, czołowy specjalista Akademii Dyplomatycznej Ukrainy im. Giennadija Udowenko, uczelni, która podlega tamtejszemu resortowi spraw zagranicznych.
- Po raz pierwszy taka lista krajów powstała w 1979 roku. Od tego czasu dokument jest sporządzany corocznie. Senatorowie amerykańscy apelują teraz o przyznanie terrorystycznego statusu Rosji w oparciu o kilka czynników. W szczególności rząd tego kraju zachęcał i nadal dokonuje aktów międzynarodowego terroryzmu przeciwko oponentom politycznym i państwom. Rosja dokonała aktów terroru podczas wojen czeczeńskich i konfliktu w Syrii. Obecna faza wojny na Ukrainie po raz kolejny udowania, że Rosjanie przeprowadzają ataki na obiekty cywilne, niszczą infrastrukturę krytyczną itp. - dodaje.
– Status państwa sponsorującego terroryzm wiąże się z zakazem dostarczania broni i towarów o podwójnym przeznaczeniu, zakazem pomocy gospodarczej oraz nałożeniem szeregu ograniczeń, w tym finansowych – zauważa z kolei politolog Ołeksandr Leonow. – Lista krajów, które obecnie mają taki status, jest bardzo wymowna: Syria, Iran, Korea Północna i Sudan. To kraje pomagające terrorystom lub dokonujące aktów terrorystycznych. I już wkrótce Rosja może stać się jednym z nich.
Rosja państwem sponsorujące terroryzm? To oznacza duże kłopoty
Wszystkie cywilizowane państwa zaprzestają współpracy ze sposorami terroryzmu. Kto się jednak na to nie zdecyduje, musi być gotowy, że wszystkie transakcje z takim partnerem mogą podlegać monitoringowi. A to może znacząco wpłynąć na wizerunek kraju czy firmy.
Dlaczego jeszcze nie przyznano Rosji statusu państwa sponsorującego terroryzm? - Senatorska próba złożenia wniosku do Departamentu Stanu USA nie jest pierwsza. Wcześniej próby podejmowano po aferze Skripala (Siergiej Skripal był podwójnym agentem. Pracując dla rosyjskiego wywiadu wojskowego, przekazywał informacje brytyjskiemu MI6) oraz po historii z Nawalnym. Jednak propozycje nie zostały zaakceptowane, ponieważ Rosja odgrywała znaczącą rolę na arenie międzynarodowej - jest członkiem wielu prestiżowych organizacji. Co więcej, Stany Zjednoczone starały się nie pogarszać stosunków z Rosją, ale ostatnie działania, w szczególności ataki na obiekty cywilne w Ukrainie, dają wszelkie powody do nadania jej tego statusu - zauważa Żelichowski.
Anastazja KOVAL
