Dnia 28 sierpnia w Warszawie odbyła się wyjątkowa konferencja, na której omówiono kwestie nowych horyzontów inwestycyjnych w obliczu wyzwań – "Inwestycje w czasie pełnoskalowej wojny - perspektywa Polski i Ukrainy. Bezpieczeństwo ekonomiczne i regulacyjne". Podczas tego wydarzenia, organizowanego z udziałem renomowanych patronów, takich jak Polska Agencja Inwestycji i Handlu oraz UkraineInvest, poruszono kluczowe tematy dotyczące stabilności i możliwości inwestycyjnych w niestabilnych czasach. Media również nie pozostały obojętne, a patronat medialny zapewniły portale takie jak Ukrayina.pl, uapl.info oraz edialog.media.
Otwierając konferencję Jacek Piechota, Prezes Polsko – Ukraińskiej Izby Gospodarczej powiedział:
Poprzez organizację konferencji poświęconej inwestycjom w czasie pełnoskalowej wojny chcemy uczcić Święto Niepodległości Ukrainy, które obchodzone było 24 sierpnia. Ekonomiczna niepodległość Ukrainy ma szczególne znaczenie nie tylko w przyszłości, ale już teraz. Dziś rozmawiamy o inwestycjach, w Ukrainie zarejestrowano 300 spółek z polskim kapitałem w czasie wojny, które wspierają ukraińską gospodarkę i ukraiński biznes. Jesteśmy głęboko przekonani, że Ukraina jest skazana na sukces. Pytanie, czy Polska będzie częścią tego sukcesu. Philip Morris, którym kierują w naszym regionie polscy menadżerowie, zainwestował w czasie pełnoskalowej wojny w Ukrainie 30 mln dolarów. Cersanit zainwestował 20 milionów dolarów. Inwestuje firma logistyczna Laude. Takie przykłady działalności biznesowej pokazują, że jesteśmy przygotowani na partnerstwo z ukraińskimi partnerami.
W swoim przemówieniu Rusłan Perun, radca i kierownik wydziału handlowego Ambasady Ukrainy w Polsce, zwrócił uwagę na istotę inwestycji w czasie wojny. Podkreślił, że w obliczu obecnych trudności wsparcie ukraińskiej gospodarki nabiera szczególnego znaczenia – Inwestowanie to sygnał, że Ukraina nie jest sama, a świat wierzy w nasze zwycięstwo.
Konkretne przykłady wsparcia przedsiębiorców przez rząd ukraiński przedstawił Oleksandr Melnyczenko, p.o. CEO UkraineInvest:
W Ukrainie istnieją rozwiązania prawne dedykowane inwestorom, które dają m.in. możliwość nabycia działek inwestycyjnych bezprzetargowo, zwolnienia z podatków od zysków, rekompensaty za rozbudowę sieci transportowej czy mediów. W ten sposób rząd Ukrainy zaprasza zagranicznych inwestorów.
Według danych za pierwszy kwartał 2024 roku, bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Ukrainie osiągają wysokie poziomy, przewyższając analogiczne wskaźniki z lat wcześniejszych. Analiza polskiego zaangażowania w Ukrainie w latach 2009 – 2024 ukazuje, że wiodącą rolę odgrywa przemysł przetwórczy, który przyciągnął 357,6 mln USD. Na drugim miejscu znajduje się działalność finansowa i ubezpieczeniowa z inwestycjami na poziomie 222,9 mln USD, a na trzecim – handel hurtowy i detaliczny z 140 mln USD. W 2023 roku Polska zajęła ósme miejsce wśród krajów inwestujących w Ukrainę. [1]
Na te dane dotyczące inwestycji nakładają się dodatkowe informacje o sytuacji w Ukrainie, które przedstawiła Yelyzaveta Yasko, deputowana Rady Najwyższej Ukrainy i członkini Komitetu Spraw Zagranicznych:
W ciągu ostatnich dwóch lat 4 tysiące placówek oświatowych zostało całkowicie lub częściowo zniszczonych, około 2 tysięcy placówek ochrony zdrowia. 26% terytorium ukraińskiego znajduje się pod okupacją. Wszystko to oznacza, że potrzebujemy inwestycji i wsparcia finansowego, aby odbudować tę małą infrastrukturę. Potrzebujemy także inwestycji w sektorze energetyki oraz metalurgicznym. Natomiast Burak Pehlivan, Prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Ukraińsko-Tureckiego Biznesu (TUID) wskazał, że – odbudowa Ukrainy będzie kosztowała 465 miliardów dolarów.
Uczestnicy konferencji, reagując na bieżące wyzwania, wskazali na kluczowe narzędzia, które umożliwią rozwój polsko – ukraińskich partnerstw wspierających inwestycje.
- Kluczem do rozwoju inwestycji są gwarancje rządowe – podkreślił w swoim przemówieniu Andrzej Dycha, Prezes Zarządu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu. Zaznaczył, że współpraca między Polską a Ukrainą byłaby niemożliwa bez partnerstwa pomiędzy samorządem gospodarczym a agendami rządowymi. PAIH aktywnie wspiera działania Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie. Rozwój infrastruktury ma na celu wzmacnianie dwustronnej współpracy. W tym kontekście powstały dwa biura Agencji we wschodniej Polsce, w Rzeszowie i Lublinie, które mają na celu wspieranie małych przedsiębiorstw zainteresowanych współpracą z Ukrainą. Dodatkowo uruchomiono placówkę we Lwowie – Mam nadzieję, że będzie to ważne centrum, które będzie integrowało polskich przedsiębiorców – dodał Andrzej Dycha.
- Wykorzystanie instrumentów ubezpieczenia ryzyka, jest obecnie na zbyt niskim poziomie w kontekście zabezpieczania inwestycji. – Jesteśmy otwarci na ryzyko Ukrainy – powiedziała Katarzyna Kowalska, Wiceprezes Zarządu Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE) – Z naszego portfela wynika, że ryzyko Ukrainy nie jest większe niż ryzyko Niemiec.
- Włączanie się w wieloletnie programy pomocowe, które zmierzają do odbudowy oraz transformacji gospodarki ukraińskiej i są realizowane przez organizacje międzyrządowe (Bank Światowy, ONZ) – wskazał Aleksander Siemaszko, Dyrektor Departamentu Handlu i Współpracy Międzynarodowej w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Dodał, że odbędzie się posiedzenie Polsko – Ukraińskiej Komisji ds. Współpracy Gospodarczej podczas październikowej konferencji Common Future w Poznaniu. Dariusz Szymczycha, I wiceprezes PUIG zaapelował o wsparcie na poziomie polskiej administracji rządowej, które powinna ustanowić specjalny fundusz kapitałowy wspierający przedsiębiorców w procesie odbudowy Ukrainy. Jednym z przykładów unijnego wsparcia jest Instrument na rzecz Ukrainy (Ukraine Facility). 1 października mija termin złożenia projektów. Czeka nas konkurencja z Niemiec, Francji, Włoch, Skandynawii innych krajów unijnych. Pierwsze zgłoszenia mają większe szanse na wygraną. Agnieszka Falkowska, Dyrektor Departamentu Międzynarodowych Instrumentów Rozwojowych w BGK zaapelowała o zgłaszanie projektów do inwestycji zgodnych z planem odbudowy Ukrainy zaakceptowanym przez UE, której miejscem realizacji będzie Ukraina. Ogólna kwota przeznaczona na wszelkiego rodzaju wsparcie w ramach instrumentu w latach 2024 – 2027 wynosi 50 mld EUR (33 mld EUR w pożyczkach, 17 mld EUR w dotacjach).
- Usprawnienie sytuacji na granicy polsko – ukraińskiej – poprzez zwiększenie efektywności i przepustowości, rozbudowę infrastruktury oraz wprowadzenie wspólnej odprawy celnej. Takie działania przyczynią się do poprawy przejrzystości w wymianie handlowej między oboma krajami.
- Poprawienie funkcjonowania organów celno – podatkowych – wskazała Daria Kaleniuk, dyrektorka w Centrum Działań Antykorupcyjnych Ukrainy.
- Zmniejszenie szarej strefy (walka z korupcją) – o tym mówił Andrij Kolpakov z Novej Poshty. Oznacza to, że do skarbu państwa wpływa mniej akcyzy z obrotu wyrobami tytoniowymi, paliwem i alkoholem. [2] Najwięcej podatków wpływa do budżetu Ukrainy od obywateli Ukrainy – wskazał dr hab. Markiyan Malskyy, Partner w Kancelarii Kochański&Partnerzy, Przewodniczący Komitetu Prawa w Polsko – Ukraińskiej Izbie Gospodarczej. Ważnym elementem w walce z szarą strefą jest także włączanie się przedsiębiorców w struktury biznesowe, co pozwala minimalizować ryzyko korupcyjne – uzupełnił Andrij Kolpakov. Nawiązując do tego elementu, Jacek Piechota, Prezes Polsko – Ukraińskiej Izby Gospodarczej podkreślił, że Izba jest wyjątkową organizacją, która zrzesza polskich i ukraińskich przedsiębiorców, jest obecna w Polsce i Ukrainie oraz ma dwóch Prezesów z Polski i Ukrainy. – W strukturze Izby odbija się współpraca i przyjaźń pomiędzy naszymi narodami – dodał Jacek Piechota.
- Reforma podatkowa – upraszczanie systemu podatkowego w Ukrainie.
- Wprowadzenie deregulacji – legislacja unijna powinna wspierać ten proces, jednak w branżach takich jak rolnictwo czy turystyka może to być bardziej skomplikowane.
- Poprawa systemu sądowniczego oraz ochrona prawa własności – to kluczowe wyzwania w Ukrainie. Choć sądy w tym kraju skutecznie i szybko rozpatrują sprawy, to jednak brakuje zaufania obywateli do samego systemu sprawiedliwości.
- Tworzenie synergii międzynarodowej, wykorzystując potencjały poszczególnych państw i przedsiębiorców na rzecz odbudowy Ukrainy.
Dyskusja na temat warunków współpracy oraz możliwości zaangażowania polskich przedsiębiorców w odbudowę Ukrainy będzie kontynuowana podczas Kongresu Common Future, który odbędzie się w dniach 7-8 października w Poznaniu. Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza jest merytorycznym partnerem tego wydarzenia. Na zakończenie Dariusz Szymczycha dodał – Ukrainę trzeba pokazywać jako naród walczący, także ze starymi zaszłościami. Ukraina trzyma się, ponieważ ma bohaterskie siły zbrojne i waleczny naród, mocne samorządy z liderami na czele, sprawnie działający elektroniczny system administracyjny, a także aktywne kobiety, które zmieniają oblicze Ukrainy.
[1] Dane za UkraineInvest (za: Narodowy Bank Ukrainy)
[2] Od 1 września br. wzrośnie wysokość akcyzy paliwowej: 4 lipca br. przyjęto stosowny projekt ustawy na poziomie parlamentu. Powodami podwyżki była chęć dostosowania ustawodawstwa Ukrainy do prawodawstwa UE w celu wdrożenia umowy stowarzyszeniowej oraz redukcja deficytu budżetowego. Stawki mają stopniowo wzrastać do 2028 r. W perspektywie długoterminowej Ukraina będzie zwalczała szarą strefę poprzez reformy antykorupcyjne jak m.in.: ponowne uruchomienie Biura Bezpieczeństwa Gospodarczego Ukrainy (Economic Security Bureau of Ukraine) czy reformę celną. – za: BGK „Monitor spraw ukraińskich nr 3/2024" (https://www.bgk.pl/files/public/Raporty/Monitor_spraw_ukrainskich/Monitor_spraw_ukrainskich_nr._3_BGK_lipiec_2024.pdf)
Materiał promocyjny Polsko – Ukraińskiej Izby Gospodarczej.
