Ukraińska armia jest jedną z najbardziej zdominowanych przez kobiety sił zbrojnych na świecie. Od 2022 roku do dziś na froncie po stronie ukraińskiej walczy ponad 70 tysięcy kobiet. Są różne, ale połączył je wspólny problem. Brak kobiecych mundurów wojskowych. Na początku wojny na pełną skalę ochotniczki i żołnierki zakładały mundury męskie w najmniejszym rozmiarze XS, które dla części kobiet były i tak zdecydowanie na wyrost. - W tych męskich mundurach można się było utopić, co nie ułatwiało zadań bojowych, kiedy się miało na sobie kilkunastokilogramowy plecak i broń - wyznaje nam żołnierka, która walczy dziś pod Zaporożem.
Kobiecy mundur wojskowy. To dzieło projektantów mody, którzy dziś walczą
W 2022 roku ukraiński Ruch Kobiet VETERANKA otworzył warsztaty, gdzie zaczął projektować pierwszy w Ukrainie kobiecy mundur wojskowy. Później przerodziło się to w osobny projekt "Гідна", czyli "Godna", który powstał z inicjatywy Julii Sidorowej (ps. Kuba). Julia jest dziś ratowniczką medyczną. Przed wojną była projektantką mody. Do dziś w przerwach między misjami bojowymi na froncie nadal rysuje szkice. Do projektu szybko dołączali kolejni projektanci: Stanisław Bitus, który obecnie służy w Gwardii Narodowej Ukrainy, oraz projektantka Anna Suvorkina, która pracowała w zespole słynnego ukraińskiego projektanta mody Ivana Frolova.
Suvorkina: Nawet najmniejszy rozmiar męskiego munduru nie będzie pasował na kobietę
Wiosną 2022 roku projektantki założyły warsztat i zaopatrzyły się w niezbędny do szycia sprzęt. Początkowo wolontariusze szyli tam flagi oraz ubrania dla żołnierzy. - Dość szybko dostaliśmy sygnały od żołnierek, że mają problem, bo muszą same skracać rękawy i nogawki w męskich mundurach lub szyć sobie nowe. Nawet najmniejszy rozmiar męskiego munduru nadal nie będzie pasował na kobietę. To oczywiste. Krój męskich spodni jest zbyt niski dla kobiety. To tylko jeden z wielu niuansów. Postanowiliśmy więc działać. Szybko znaleźliśmy fundusze, zaprojektowałam własne wzory i zaczęliśmy szyć - wspomina Anna Suvorkina.
Ukraińscy projektanci wzorowali się na kobiecych mundurach w Izraelu i USA
Mundur dla kobiet w Ukrainie został opracowany z uwzględnieniem zebranych przez projektantów relacji żołnierek, które wykonywały różnego rodzaju zadania, na różnych kierunkach frontu, w różnych warunkach pogodowych. W czasie prac nad projektem ukraińscy projektanci inspirowali się szkicami amerykańskich i izraelskich mundurów dla kobiet, ale postanowili stworzyć swój. - Ostatecznie izraelski mundur wojskowy niezbyt nam odpowiadał. Oni walczą w innych warunkach niż my. Wzorowaliśmy się również na mundurach amerykańskich, ale ich tkaniny są bardzo drogie, trudne do znalezienia i do kupienia. Szukaliśmy alternatyw - wspomina Anna Suvorkina.
Mundury dla kobiet są ognio- i wodoodporne
Ukraińscy projektanci testowali różne tkaniny, podpalając je i przepuszczając przez nie wodę. Ponadto krój munduru uwzględnia anatomię kobiecej sylwetki. - Po pierwsze, musiał być wygodny. Po drugie, ważna jest elastyczność rozmiaru. Kobiety są różne i nie ma określonego standardu. Zrobiliśmy więc specjalny gumowy pasek, a zapięcia pozwalają na regulację i wymagają dopasowania. Po trzecie, uwzględnienie kolana. W męskich spodniach są one wyżej. U kobiet to wygląda inaczej - dodaje projektantka.
Pierwsze próbki mundurów zostały przetestowane przez ukraińskie żołnierki na pierwszej linii latem 2022 roku. Pół roku później projektanci opracowali również zimową wersję kobiecego munduru.
- W Siłach Zbrojnych Ukrainy kurtka jest cienka. Zastępuje ją krótka kurtka ocieplana. Jest to amerykański standard "siódmej warstwy" (zestaw do ochrony przed ekstremalnie niskimi temperaturami z wielowarstwowym systemem odzieży — red.). Ponieważ jednak używają u nas innych materiałów, nasza nie jest tak skuteczna. Moja kurtka jest wykonana z ocieplanej wyściółki. Użyłam również do jej stworzenia wodoodpornych materiałów. Kurtka w zimie wytrzymuje temperaturę do minus 20 stopni — wyjaśnia Anna Suvorkina.
Przez 12 lat służby nigdy nie miałam wygodniejszego munduru. Czuję się w nim jak królowa!
- napisała jedna z żołnierek po tym, jak dostała swój pierwszy kobiecy mundur.
Projekt "Godna" jest inicjatywą charytatywną. Kobiety w ukraińskim wojsko wszystkie mundury dostają bezpłatnie. Oprócz szycia mundurów wojskowych ruch kobiecy VETERANKA angażuje się również w szereg ważnych społecznie zadań. Przede wszystkim działa na rzecz praw i równych szans kobiet w wojsku. Wolontariuszki regularnie organizują zbiórki na drony, samochody i inne potrzeby wojska.
VETERANKA uruchomiła spersonalizowaną gamę produktów. - Obejmuje ona skarpetki, swetry, koszulki, bluzy z kapturem z cytatami obrończyń oraz odzież z elementami odblaskowymi. Wszystkie te przedmioty są również szyte indywidualnie w warsztacie - wyjaśnia Anna Suvorkina.
Każda obrończyni powinna mieć wygodny mundur wojskowy. Żołnierki mają swoją godność. Powinny poczuć się doceniane. Walczą na równi z mężczyznami i nie mają kiedy walczyć o takie rzeczy jak równość w brygadzie. Musimy im to zapewnić.
Wiosną 2023 roku zespół ukraińskich projektantów wyprodukował i zaprezentował w Paryżu kolekcję pierwszej na świecie marki ukraińskiej armii CubitusDei. Celem było zebranie pieniędzy na rehabilitację ciężko rannych ukraińskich żołnierzy. Ruch VETERANKA można wspierać na stronach w mediach społecznościowych.
