Laboratorium Badań Humanitarnych Szkoły Zdrowia Społecznego Yale (Yale HRL) opublikowało raport "Współpraca Białorusi z Rosją w zakresie systematycznych deportacji ukraińskich dzieci". Udokumentowano w nim rolę Aleksandra Łukaszenki i przedstawicieli jego reżimu w transferze dzieci z okupowanych przez Rosję terytoriów Ukrainy na Białoruś. Raport zawiera kluczowe ustalenia dotyczące liczby przesiedlonych ukraińskich dzieci, miejsc, tras i programów przesiedleń, a także dane dotyczące przyjęcia i wdrożenia decyzji o deportacji.
Jak przekazują naukowcy, co najmniej 2442 ukraińskich dzieci w wieku od 6 do 17 lat zostało przesiedlonych z 17 miast Ukrainy do co najmniej 13 placówek na Białorusi. Większość dzieci z Ukrainy trafiła do białoruskiego obozu w Dubrawie, wysłano tam 2050 dzieci. Jak podkreśla Yale HRL, liczby te można potwierdzić z dużą dokładnością. Naukowcy zauważają jednocześnie, że łączna liczba nielegalnie przesiedlonych ukraińskich dzieci prawdopodobnie przekracza tę liczbę.
W raporcie także czytamy, że przesiedlenie ukraińskich dzieci było bezpośrednio koordynowane przez Aleksandra Łukaszenkę i Władimira Putina "przy wsparciu służb specjalnych Rosji i Białorusi". W raporcie podkreślono, że deportacja ukraińskich dzieci na Białoruś i do Rosji oraz ich "reedukacja" ma charakter systematyczny.
Yale HRL ustaliła, że co najmniej dziewięć grup dzieci z Ukrainy zostało poddanych "reedukacji" w ośmiu z 13 placówek. Podczas "reedukacji" wybrzmiewają propagandowe idee kulturalne, historyczne, społeczne, patriotyczne i inne odpowiadające interesom politycznym reżimów Białorusi i Federacji Rosyjskiej. Co najmniej sześć grup dzieci z Ukrainy przeszło szkolenie militarne na Białorusi, w tym w bazach bezpieczeństwa wewnętrznego na Białorusi.
Wiele dzieci deportowanych na Białoruś należy do grup szczególnie bezbronnych, w tym sieroty, dzieci niepełnosprawne, z rodzin o niskich dochodach, dzieci, których rodzice są wojskowymi oraz dzieci z rodzin wielodzietnych
- czytamy w raporcie.
Yale HRL stwierdza, że dzieci przewieziono z okupowanych przez Rosję terenów do Rostowa nad Donem, a następnie przewieziono koleją z Rostowa na Białoruś.
Pod koniec maja 2023 roku Prokuratura Generalna w Kijowie wszczęła postępowanie w sprawie nielegalnych deportacji ponad 19 tysięcy dzieci z terenów Ukrainy okupowanych przez Rosję. Badane są także przypadki bezprawnego umieszczania ukraińskich dzieci w tzw. obozach wypoczynkowych na Białorusi.