Prace nad grą S.T.A.L.K.E.R. 2 rozpoczęły się w 2009 roku, jednak projekt borykał się z licznymi problemami. Początkowo prace zostały spowolnione przez wewnętrzne zmiany w studiu, a później dodatkowe komplikacje wprowadziła wojna w Ukrainie. Ostatecznie, po latach oczekiwań, gra miała swoją premierę w 2023 roku, stając się jedną z najlepiej sprzedających się gier w pierwszym tygodniu. Już w pierwszych dniach sprzedaży osiągnęła wynik ponad 1,5 miliona sprzedanych egzemplarzy.
Akcja gry rozgrywa się w alternatywnej rzeczywistości, w postapokaliptycznej strefie wykluczenia wokół elektrowni w Czarnobylu. Fabuła opiera się na założeniu, że po pierwszej katastrofie nuklearnej w 1986 roku, w 2006 roku doszło do kolejnej eksplozji, która zmieniła strefę w niebezpieczne miejsce pełne mutantów, anomalii i zjawisk nadprzyrodzonych. Gracz wciela się w stalkera eksplorującego strefę, odkrywając jej tajemnice i stawiając czoła licznym niebezpieczeństwom.
Wojna w Ukrainie miała ogromny wpływ na treść i przesłanie gry, czyniąc ją czymś więcej niż tylko rozrywką. S.T.A.L.K.E.R. 2 to dziś także narzędzie promujące ukraińską kulturę, tożsamość i realia wojenne. Twórcy zrezygnowali z rosyjskiego dubbingu, oferując graczom wybór między ukraińskim a angielskim udźwiękowieniem. W grze występują znani ukraińscy aktorzy głosowi, a radio w grze emituje ukraińskie piosenki i podcasty.
Dostosowano także pewne elementy gry, by uwzględnić wrażliwość ukraińskich graczy. Na przykład pierwotny dźwięk syreny alarmowej, przypominający ten używany podczas rzeczywistych ostrzeżeń w Ukrainie, został zastąpiony, aby uniknąć wywoływania traumy u użytkowników.
Studio GSC Game World rozpoczęło produkcję gry w biurze w Kijowie. Jednak w 2022 roku, kiedy zachodnie media ostrzegały przed pełnoskalową inwazją Rosji, firma przygotowała plan ewakuacji. Autobusy gotowe do przewiezienia pracowników czekały zaparkowane przed siedzibą. Gdy wojna rzeczywiście wybuchła, część zespołu przeniosła się do Użhorodu na zachodniej Ukrainie, a następnie do Pragi, podczas gdy inni pozostali w Kijowie, by wspierać armię i obronę cywilną.
Wielu pracowników studia doświadczyło wojny bezpośrednio. Projektant gry, Wołodymyr Jeżow, który pracował nad poprzednią częścią serii – S.T.A.L.K.E.R.: Clear Sky, dołączył do sił zbrojnych i zginął w walkach pod Bachmutem w grudniu 2022 roku. Na jego cześć twórcy wzorowali jedną z postaci w grze – Lokiego – na jego wyglądzie. Inny członek zespołu, aktor dubbingowy Oleksij Chilski, trzykrotnie ranny na froncie, również zginął w trakcie walk.
Oprócz braku rosyjskiego dubbingu zmieniono także nazwę z rosyjskiej wersji "Chernobyl" na ukraińską pisownię "Chornobyl". W grze pojawiają się liczne odniesienia do współczesnej Ukrainy, a część zysków ze sprzedaży została przeznaczona na wsparcie ukraińskiej armii.
Gra zawiera również unikalne elementy, takie jak radio, które emituje playlistę składającą się z ponad pięciu godzin ukraińskiej muzyki – od tradycyjnych pieśni po współczesne hity. To narzędzie nie tylko uatrakcyjnia grę, ale także promuje ukraińską kulturę na całym świecie.
Premiera gry wywołała burzę w Rosji. Władze groziły zakazem jej dystrybucji, a rosyjscy politycy oskarżyli twórców o wspieranie "ekstremistycznych treści" oraz finansowanie ukraińskiej armii. Mimo to gra nie została formalnie zakazana, choć jej zakup w Rosji jest praktycznie niemożliwy – Steam i Epic Games Store blokują dostęp do produktu w tym regionie.
Rosyjscy gracze, sfrustrowani brakiem dostępu i rosyjskiego dubbingu, masowo próbują pobrać grę nielegalnie. Jednocześnie pojawiły się działania hakerskie – twórcy gry ujawnili, że byli szantażowani wyciekiem plików, jeśli nie przywrócą rosyjskiego udźwiękowienia. W odpowiedzi GSC Game World zdecydowanie odcięło się od rynku rosyjskiego.
Na Telegramie zaczęły krążyć oferty płatnych zleceń na pisanie negatywnych recenzji gry na platformach takich jak Steam czy TikTok. Wynagrodzenie za takie działania było symboliczne – od kilku groszy za negatywny komentarz na TikToku po kilkanaście złotych za recenzję na Steam.